Jedną z tez jaką spotkać można na wielu profesjonalnych forach dla kulturystów mówi, że maszyny do ćwiczeń są znacznie bezpieczniejsze w użyciu niż hantle czy sztanga. Czy powinniśmy zgodzić się z taką hipotezą? Otóż niekoniecznie. Najważniejsza rzecz, która stanowi podstawę bezpieczeństwa treningu jest zdrowy rozsądek ćwiczącego. Ten zdrowy rozsądek przejawia się najczęściej w przestrzegani trzech podstawowych zasad, które odpowiadają za bezpieczny trening. Chodzi tutaj oczywiście o prawidłową technikę wykonywania ćwiczeń, dbanie o odpowiednie przerwy i odpoczynek i odpowiednie stopniowanie obciążenia. Nie przestrzegając tych wskazań możemy skazać się urazy niezależnie od tego czy korzystamy z hantli czy atlasu. Czy zatem oznacza to, że nie ma żadnej różnicy pomiędzy tymi rodzajami ćwiczeń? Skoro jedne i drugie zaliczamy do ćwiczeń siłowych i żadne z nich nie są w praktyce bezpieczniejsze od drugich to w czym faktycznie leży różnica?

Zobacz >>

Mówiąc o wolnych ciężarach mamy na myśli wszelkiego rodzaju sztangi, obciążenia i hantle, ale zaliczamy tutaj też treningi wykonywane z obciążeniem masy swojego ciała (to też jakby nie patrzeć wolny ciężar nie ograniczający trajektorii wykonywania ćwiczeń). Co dobrego daje nam taki trening?

• Dobrze przeprowadzony trening z wolnymi ciężarami pozwala rozwijać i potęgować siłę. Przysiady, martwy ciąg czy wyciskanie ze sztangą to jedne z najbardziej rozwijających ćwiczeń siłowych.
• Wolne ciężary pozwalają budować potężną masę mięśniową. Dzięki hantlom czy obciążnikom można wykonywać ćwiczenia, które angażują do pracy wiele partii mięśni co bardzo mocno przyczynia się do ich wzrostu i wzmocnienia. Dlatego właśnie wszyscy miłośnicy solidnej muskulatury bardzo cenią i polecają wolne ciężary.
• Ćwiczenie z wolnymi ciężarami to także znacznie lepszy sposób na wzmocnienie więzadeł, stabilizatorów i ścięgien. Jest to zatem idealny sposób treningu dla osób uprawiających sporty wymagające mocnych stawów – np. biegaczy, siatkarzy czy koszykarzy. Ale nie tylko oni mogą skorzystać na wzmocnionych więzadłach – dla kulturystów jest to podstawa do tego by w przyszłości móc bezpiecznie zwiększać obciążenie przy innych ćwiczeniach lub przy podnoszeniu sztangi.
• Możliwe, że najważniejszą zaletą wolnych ciężarów jest jednak ogromna ilość możliwości jakie dają w porównaniu do maszyn. Urządzenia treningowe ograniczają ruch i wymuszają pewne określone powtórzenia. Wariacje jakie można wykonywać z hantlami powodują, że mięśnie mogą pracować bardziej naturalnie, zmagać się z bardzo różnymi rodzajami obciążeń i dzięki temu ich rozwój oraz rozrost znacząco może przyspieszyć.
• Wolne ciężary są także świetnym sposobem na trening redukcyjny. Hantle czy sztanga są świetnymi sposobami na pobudzenie metabolizmu, co w efekcie przyczynia się do znikania tkanki tłuszczowej. Przy ćwiczeniach z wolnymi ciężarami pobudzana jest znacznie większa ilość partii mięśniowych, co przyczynia się do konieczności zużywania większej ilości energii – skutkuje to bezpośrednio spalaniem niechcianego tłuszczu.

Zobacz >>

Trening z użyciem maszyn również ma swoje zalety – również pod względem motywacyjnym. Maszyny – szczególnie osobom początkującym – kojarzą się ze znacznie większym profesjonalizmem treningu i ten fakt powoduje, że chętniej przychodzą do siłowni, gdyż tam mogą skorzystać z tych specjalistycznych urządzeń. Co możemy zaliczyć w poczet zalet treningu na maszynach?

• Wymuszona przez urządzenie trajektoria ruchu powoduje, że łatwiej wykonać konkretne ćwiczenie prawidłowo. Technika prawidłowego treningu to rzecz wymagająca odrobiny doświadczenia i maszyny pozwalają bardzo skutecznie to doświadczenie zdobyć. To bardzo dobra rzecz w przypadku początkujących, chociaż i zaawansowani kulturyści mogą czerpać z tego tytułu poważne profity – chociażby przez konieczność poświęcania mniejszej uwagi ćwiczeniu.
• Nawet miłośnik i wielki pasjonat wolnych ciężarów potrzebuje od czasu do czasu jakiejś odmiany. Rutyna zabija motywację i ćwiczenie na maszynach pozwala się jej dość skutecznie pozbyć. Nowoczesne maszyny są atrakcyjne i pomysłowo przemyślane – zwiększa to komfort i poczucie profesjonalizmu co ma ogromne znaczenie dla chęci i zaangażowania w trening.
• Maszyny są idealne w przypadku gdy ćwiczący pragnie wyizolować jakąś konkretną partie mięśni – pod tym względem urządzenia sprawdzają się idealnie. A zatem jeżeli ktoś skupił się zbytnio na jednej partii mięśni i pragnie nieco wyrównać zaistniałą „asymetrię”, to maszyny będą ku temu idealnym narzędziem.
• Maszyny mają to do siebie, że nie obciążają stawów i wiązadeł tak mocno jak wolne ciężary. Dla niektórych będzie to wada, ale w przypadku osób po urazach czy kontuzjach może być to rzecz niezwykle znacząca. Urządzenia treningowe polecane są więc w przypadku powrotu do ćwiczeń po wypadkach czy urazach lub w przypadku gdy po prostu mieliśmy dłuższą przerwę w treningu.

Nic nie jest tylko białe lub czarne. Wiemy już jakie zalety mają ćwiczenia z wolnymi ciężarami, ale porównanie nie byłoby pełne bez wymienienia ich wad. A zaliczyć do nich możemy przede wszystkim fakt, że do prawidłowego ćwiczenia z hantlami czy sztangą potrzeba nieco doświadczenia. Dobry trening opiera się na technice i jej pominiecie może spowodować, że nawet intensywny trening będzie mało efektywny. Dlatego właśnie wolne ciężary wymagają od ćwiczącego dobrego „wyczucia” i ciągłej koncentracji. Drugą kwestią jest to, że w przypadku nieprawidłowej techniki to właśnie na ciężarach można znacznie łatwiej o kontuzję. Czyli ponownie pojawia się tutaj kwestia doświadczenia oraz mocnego skupienia na ćwiczeniach - w nieco „gorsze dni” lepiej sobie je więc darować.

W praktyce wszelkie wady maszyn do ćwiczeń są przeciwnościami zalet wolnych ciężarów. Na maszynach nie zbudujemy tak szybko i konkretnie ani siły ani masy mięśniowej. Wynika to głównie z powtarzalności ćwiczeń i mocnej izolacji partii ciała, które są trenowane. Niewielkie obciążenia stawów i ścięgien jest zaletą dla osób początkujących i odbywających rehabilitację, ale niekoniecznie sprawdzi się w przypadku osób, które pragną budować progres i zwiększać obciążenie na przykład w ćwiczeniach ze sztangą. Ćwiczenie jedynie z użyciem urządzeń nie przygotowuje więc w pełni do natychmiastowego przejścia na hantle czy inne obciążenia, gdyż może być to przyczyną nieprzyjemnej kontuzji. Również trening redukcyjny i spalanie tłuszczu nie jest tak efektywne jak w przypadku wolnych ciężarów.

Jednoznaczna odpowiedź na to czy lepiej ćwiczyć na maszynach czy z użyciem wolnych ciężarów jest chyba niemożliwa. Wiele zależy bowiem od samej osoby trenującej. Początkujący z pewnością powinni zacząć od maszyn – nauczy ich to techniki i zmotywuje do dalszych postępów. Jednak pragnąc osiągać naprawdę imponujące wyniki trzeba również pomyśleć o wolnych ciężarach. W ich przypadku postępy są szybsze i znacznie lepiej zauważalne – pod warunkiem, że wiemy jak z nich prawidłowo korzystać.